Uçuşan Cisimler, Işık Çakmaları ve Arka Vitreus Dekolmanı
Gözün içini dolduran jel maddesine vitreus denir. Vitreus normalde retinaya yapışıktır. İlerleyen yaşla beraber jel maddesi sıvılaşır ve büzüşür. Bu değişiklikler belli bir aşamaya gelince jel maddesi retinadan ayrışmaya başlar. Vitreus ayrışırken sıkı yapışık olduğu yerlerden retinaya çekinti yapar. Bu çekintinin etkisiyle sinir hücreleri uyarılır ve loş ortamda daha belirgin olan ışık çakmaları görülür.
Bu ayrışma süreci genellikle birkaç ayda sorunsuz bir şekilde tamamlanır. Bu değişiklikler sonucu jel maddesi göziçerisinde yoğunlaşır ve jeli oluşturan lifler bir araya kümelenir. Kümelenen lifler göz içerisinde yüzerler ve retina üzerine gölge yaparlar. Özellikle aydınlıkta veya beyaz bir yere bakarken sanki sinek uçuyormuş veya bazı küçük lekeler geziyormuş gibi görünürler.
Arka vitreus dekolmanı 65 yaş üzeri insanların %75’inde görülen yaşlanma sürecinin parçası ve doğal bir olaydır. 40 yaş altında nadir görülür. Ancak bazı eşlik eden hastalıklarda erken yaşta da görülebilir. Bu hastalıklar;
- Yüksek miyopi
- Katarakt cerrahisi sonrası
- Göz travmaları
- Üveit (göz iltahabı)
- Diyabet (şeker hastalığı), şeklinde sayılabilir.
Arka vitreus dekolmanının belirtileri nelerdir?
Küçük uçuşmalar çoğu insanda olur ve normal kabul edilir. Uçuşmalarda ani artış olması arka vitreus dekolmanının ilk belirtisidir. Uçuşmalar genellikle sinek, örümcek ağı, veya tül perde görünümü gibi olur. Bazen bu uçuşmalara ışık çakması da eşlik edebilir. Işık çakmaları loş ortamda daha belirgindir ve görme alanının dış kısımlarındadır. Sanki şimşek çakıyor veya florasan lambası yanıp sönüyor gibi olur. Jel tabakasının retinadan ayrışırken sinir hücrelerini uyarması sebebiyle oluşur. Bu olaylar birkaç haftadan birkaç aya kadar sürebilir.
Vitreus ayrılırken bazen küçük bir damarda yırtılma yapıp göziçi kanamasına sebep olabilir. Bu durumda daha yoğun perde şeklinde bir gölgelenme olur.
Arka vitreus dekomanı görmeyi tehdit eder mi?
Arka vitreus dekolmanı çoğu kişide zararsız bir süreç olarak görmeyi etkilemeden tamamlanır. Uçuşmalar da zamanla azalır. Fakat bazen vitreus ayrışırken retinada ve retina damarlarında yırtık oluşturabilir. Retina damarlarındaki yırtılma göziçi kanamaya sebep olur ve görme azalması yapabilir. Bu tip kanamalar çoğu zaman birkaç ayda kendiliğinden açılır. Retina yırtılması ise acil müdahale edilmesi gereken bir durumdur. Tedavi edilmezse retina dekomanı denilen daha ciddi bir hastalığa dönüşebilir.
Arka vitre dekolmanı tanısı nasıl konur?
Rutin göz muayenesi sonrasında göz bebekleri damla ile genişletilerek göz arkası özel mercekler ile muayene edilir. Bu muayene ile çoğu zaman arka vitre dekolmanı tanısı konur. Vitreus şeffaf bir tabaka olduğundan bazen ayrışma muayenede görülmeyebilir. Bu durumda doktorunuz göz ultrasonu veya göz tomografisi (optik koherens tomografi) tetkiklerinden birinin yapılmasını isteyebilir.
Arka vitreus dekomanı nasıl tedavi edilir?
Arka vitreus dekolmanına ek bir problem eşlik etmiyorsa, herhangi bir tedavi gerekmez. Uçuşmalar kendiliğinden azalacaktır. Bazı hastalarda bu uçuşmalar kaybolmaz ve görme alanına çok yakında bulunursa hastaya rahatsızlık verebilir. Bu durumda vitrektomi cerrahisi ile uçuşmalara sebep olan lifler temizlenebilir. Cerrahi kararı öncesi hastaya bütün riskler anlatılmalıdır.
Arka vitreus dekolmanı geçiren hastada muayenede retinada yırtık saptanırsa hemen lazer tedavisi ile yırtık çevresine kaynak yapılır. Retinada yırtılma yoksa hasta bilgilendirilip takip edilir. Vitreus ayrışması süreci tamamlanana ve ışık çakmaları bitene kadar birkaç ay boyunca hasta tekrar kontrollere çağırılarak muayene edilir.